Afgelopen week kocht ik een boek over eten en kanker. Het heet “Eten tegen Kanker” en is geschreven door twee Canadese oncologen: Richard Béliveau en Denis Gingras. De eerste druk verscheen in 2006. Deze nieuwe, zevende druk, verscheen in 2016. Opvallend is dat deze artsen in hun voorwoord schrijven dat hun kijk op kanker in die tien jaar sterk is veranderd. Het boek is dan ook compleet herzien en herschreven. Daar moest ik natuurlijk meer van weten. Ik las er een zeer interessant onderzoek in over borstkanker!
Mijn eigen ervaring
In 1999 kreeg ik te maken met borstkanker. Vanaf dat moment wist ik dat voeding een grote rol speelde en dat roep ik nu nog steeds. Vanaf die tijd probeer ik zo biologisch en gezond mogelijk te eten. Vandaag de dag zie ik steeds meer artsen die door hebben dat voeding een hoofdrol speelt.
Nieuwe inzichten
Dat ze schreven dat hun visie op kanker sterk was veranderd vond ik opvallend want de meeste artsen staan nou eenmaal niet bekend om hun bereidheid nieuwe ideeën te omarmen. Artsen leren in de opleiding alles over medicijnen maar niets over voeding. De schrijvers van dit boek hadden hier in 2006 al geen last van. Zij lieten toen een radicaal nieuw geluid horen, zeker onder oncologen, namelijk dat voeding juist grote invloed heeft op de ontwikkeling van kankercellen. En dat je dus met voeding kanker te lijf kan gaan.
Voedingsgewoonten spelen een doorslaggevende rol bij kanker
Een stukje uit hun voorwoord: “Waar we kanker lange tijd gezien hebben als een verpletterende ziekte die zich van de ene op de andere dag aankondigt, weten we nu dat het eerder om een chronische ziekte gaat, die in de meeste gevallen enkele tientallen jaren nodig heeft om zich te ontwikkelen tot een klinisch stadium. We hebben allemaal wel onrijpe tumoren in ons. Het voornaamste doel van kankerpreventie is dus vooral om de groei van kankercellen dusdanig te vertragen dat ze niet in het stadium van rijpe kanker zullen halen. In de afgelopen tien jaar hebben diverse onderzoeken bevestigd dat de voedingsgewoonten in westerse landen een doorslaggevende rol spelen bij de sterke stijging van kanker in onze samenleving.”
Kanker: cellen die zich niet aan de afspraak houden
Wat schrijven ze nog meer? We weten allemaal wel dat kanker wordt veroorzaakt door overmatige celgroei. Wetenschappers weten nog lang niet alles over onze complexe lichaamscellen maar wat ze wel weten is dat cellen zich aan twee regels dienen te houden:
- Cellen mogen zich niet vermenigvuldigen, behalve wanneer een beschadigde of dode cel vervangen moet worden.
- Cellen moeten zelfmoord plegen als de celstructuur beschadigd is, vooral als dit het DNA in de cel betreft.
Als cellen zich niet aan deze regels houden ontstaat er nog niet gelijk kanker. Zoals gezegd kan dit zelfs tientallen jaren duren. Pas in een later stadium kunnen deze cellen onafhankelijk worden, waardoor ze zich autonoom kunnen vermenigvuldigen.
Hoe vertragen we de groei van kankercellen of beter: hoe ruimen we ze op?
De nauwe verbinding tussen chronische ontstekingen en kanker is al heel lang bekend. Een chronische ontsteking in het lichaam schept een heerlijk klimaat voor de groei van kankercellen. Nu zijn we waar we wezen willen; chronische ontstekingen van het lichaam worden namelijk heel vaak veroorzaakt door onze voeding en leefstijl. Onze overdaad aan bewerkte voeding – met veel te veel suikers en omega 6 (dit bevordert ontstekingen) en een minimum aan waardevolle voedingsstoffen – werkt ontstekingen en daarbij overgewicht in de hand. En overdaad aan lichaamsvet op zichzelf is ook weer een belangrijke veroorzaker van ontstekingen: er is dan ook een duidelijke relatie tussen kanker en overgewicht. Wat dan wel? Deze oncologen houden een warm pleidooi voor het eten van veel planten! Nieuwe onderzoeken van de laatste jaren wijzen uit dat een groot aantal planten een buitengewoon rijke bron is van stoffen die in staat zijn de processen te verstoren die cellen nodig hebben om kanker te ontwikkelen.
Schep preventieve chemotherapie op je bord
Onze plantenwereld bevat een databank vol met stoffen waarvan er een aantal bijzonder actief is tegen kankercellen. Met name groenten en fruit kunnen we, aldus deze oncologen, zien als een soort van preventieve chemotherapie, waardoor ongehoorzame cellen niet kunnen uitgroeien tot kanker of bestaande tumoren worden afgeremd. Ook is het mogelijk om op deze manier de achtergebleven kankercellen die ontsnapt zijn aan een chemokuur alsnog op te ruimen. En voor het geval je het nog niet weet: planten zijn krachtige ontstekingsremmers.
Dat planten volop kanker werende stoffen bevatten weten artsen/oncologen trouwens allang, want meer dan 60 procent van de middelen die in chemotherapie worden gebruikt is afkomstig van een plantaardige bron.
Niet de vitamines en mineralen maar de fytochemische stoffen
Geloof het of niet maar in laboratoria wereldwijd wordt volop onderzoek gedaan met aftreksels van knoflook, kool of bietjes om te kijken of ze de groei van kankercellen in een Petri schaaltje afremmen. Vandaar dat de auteurs ook met een lijst van planten kunnen komen die vooraan in de rij staan als het gaat om hun kanker werende eigenschappen. Het blijkt daarbij niet te gaan om de vitamines of mineralen die ze bevatten, maar om de fytochemische stoffen. De fytochemische bestanddelen van planten zijn de stoffen die ze aanmaken om zichzelf te beschermen tegen infecties en/of insecten. Het zijn dus hun natuurlijke beschermers. Het zijn juist deze stoffen die ook ons beschermen tegen kanker. Ze hebben familienamen als polyfenolen, lignanen, flavonen en carotenoïden. Er zijn er tienduizenden.
Perziken, nectarines en bosbessen scoren hoog tegen borstkanker
Ook al bevatten alle groenten en fruit deze fytochemische stoffen, van de meeste ervan moet je behoorlijk wat eten willen ze effect hebben als het gaat om kankerpreventie. Welke fytochemische stoffen werken krachtig en welke planten bevatten die stoffen? Dat is waar nieuw onderzoek zich nu op richt. Het onderzoek dat mijn aandacht trok was een recent onderzoek onder 76.000 vrouwen, waaruit bleek dat het regelmatig eten van perziken/nectarines en bosbessen het risico op hormoon onafhankelijke borstkanker met een derde verminderde. Eten van bananen, appels en sinaasappels had veel minder effect.
Het blijkt dat de fytochemische stoffen met de sterkste kanker werende eigenschappen met name in een beperkt aantal voedingsmiddelen zitten.
Welke planten hebben de krachtigste kanker werende eigenschappen?
De auteurs besteden vervolgens uitgebreid aandacht aan de diverse fytochemische stoffen en de plantensoorten waarin deze stof met name te vinden is. De toppers zijn:
- Alle koolsoorten ((‘Kankercellen haten kool’ heet dit hoofdstuk)
- Knoflook en uien
- Soja (maar dan wel gefermenteerde soja of sojabonen; geen sojamelk of gezoete sojayoghurtjes)
- Kruiden en specerijen (o.a. kurkuma, gember, chilipeper, Provençaalse kruiden, koriander, peterselie en venkel)
- Groene thee
- Rood fruit (o.a. blauwe bessen, bosbessen, frambozen, aardbeien, cranberry’s)
- Omega 3 (walnoten, lijnzaad, notenolie of vette vis)
- Tomaten (verwarmen en wat gezonde vetten toevoegen verhoogt de opname)
- Citrusvruchten
- Rode druiven (mag ook af en toe in de vorm van een glas rode wijn volgens deze artsen)
- Paddenstoelen
- Zeewier
- Granaatappels
- Perziken
- Koffie (met mate)
- Pure chocola. Jippie! Rijk aan polyfenolen!
Wel of niet biologisch?
Als je me al lange tijd volgt weet je dat ik een voorstander ben van, waar mogelijk, biologisch eten. Ik vind het de moeite waard om te vermelden dat volgens de auteurs in alle onderzoeken die erin geslaagd zijn om de kanker werende kracht van groenten en fruit aan te tonen, geen gebruik werd gemaakt van biologische producten. Biologisch eten is dus geen vereiste als het gaat om de kanker werende eigenschappen. Volop groenten en fruit eten, daar gaat het om. (Ik vraag me natuurlijk wel af hoe de resultaten zouden zijn geweest als er wél gebruik zou zijn gemaakt van biologische producten).
Heb jij, of heeft iemand die je dierbaar is te maken met kanker, dan kan ik je dit boek Eten tegen Kanker van harte aanbevelen. Je kunt het boek hier bestellen. (Bestel wel de nieuwste druk van 2016). Het is een positief en optimistisch boek dat hoop geeft en laat zien, en wetenschappelijk aantoont, dat we vaak veel meer kunnen dan we zelf denken. Ook als het gaat om kanker. Misschien een passend cadeautje voor je oncoloog?
